Het onderbelichte gevaar van steeds verdergaande digitalisering

De steeds verder voortschrijdende digitalisering bij zowel bedrijven als overheden brengt talloze voordelen met zich mee zoals gemak, efficiency en kostenbesparingen. Maar er schuilt ook een gevaar: de kwetsbaarheid van onze kritieke digitale infrastructuur.  We realiseren ons onvoldoende wat de eventuele gevolgen zijn en welke maatregelen er nodig zijn om deze te beheersen. 

Een belangrijke vraag is: hoe ontstaat deze beperkte aandacht voor de kritieke digitale infrastructuur? En hoe komt het dat we ons onvoldoende realiseren hoe kwetsbaar we zijn als de digitale infrastructuur niet op orde is? Een van de antwoorden hierop is dat bedrijven en overheden alleen de voordelen zien van digitalisering. Daarbij blijft wat nodig is om het digitaliseringsproces effectief te ondersteunen, namelijk een moderne robuuste infrastructuur, vaak onzichtbaar.

Gebrek aan zichtbaarheid gaat vaak samen met gebrek aan interesse 
We weten dat een gebrek aan zichtbaarheid vaak resulteert in een gebrek aan interesse. 
Toch is hier een achterliggende reden voor. Overheden en bedrijven zijn vaak onvoldoende in staat de relevantie van infrastructuur in te schatten. Want als ze zich bewust zouden zijn dat een robuuste digitale infrastructuur een absolute randvoorwaarde is bij het slagen van elk IT-project, dan zouden ze er heel anders mee omgaan. Neem een bedrijf dat een nieuw erp-systeem implementeert. Het bedrijf ziet vooral wat de nieuwe tool de organisatie gaat brengen, zoals het stroomlijnen van hun fabrieksprocessen of hogere productiviteit. Pas als de nieuwe applicatie draait, zien ze wat er mist aan kritieke infrastructuur om het systeem veilig draaiende te houden, zodat het al snel kwetsbaarder is dan zou moeten.
 
Het gebrek aan inzicht over ‘wat er onder de motorkap’ nodig is en de blinde focus op de voordelen van digitalisering vormen niet alleen een bedrijfsrisico. Te weinig aandacht in de onderliggende infrastructuur kan uiteindelijk de fundamenten van onze digitale samenleving bedreigen, omdat onze kwetsbaarheid voor cyberaanvallen toeneemt. Denk bijvoorbeeld aan het platleggen van de websites van Nederlandse havens in 2023 of de recente cyberaanval op de websites van meerdere Nederlandse provincies.
 
Het is dan ook tijd het belang van een goede digitale infrastructuur meer aandacht te geven. Een eerste stap hierbij is het breder kijken dan alleen de implementatie van een applicatie. Een efficiënte nieuwe applicatie is fantastisch, maar kijk voor de implementatie ook wat nodig is om het systeem in operationeel te houden en dat gaat verder dan alleen het netwerk. 
Maak bij elk digitaliseringstraject een impactanalyse over wat er gebeurt als de applicatie niet meer draait. Denk na over welke gevolgen dit kan hebben en vraag je af wat er gebeurt als de data binnen de applicatie in verkeerde handen valt. Beslis op basis daarvan hoe hoog het beveiligingsniveau moet liggen. Pak de hele keten mee, de hele infrastructuur eromheen. Dat betekent niet per direct dat je hele digitale infrastructuur aangepast moet worden, maar neem het mee in de overwegingen.   
Wie meer wil weten zou het nieuwe boek van Volkskrant journalist Huib Modderkolk eens moeten lezen Dit wil je écht niet weten – over de onvoorstelbare wereld achter je scherm’.
Bij bedrijven en overheden die het belang van een robuuste digitale infrastructuur bij digitalisering nog niet zien, is het wat ons betreft tijd voor een awareness campagne. De naam van de campagne hebben we al: het belang van een robuuste digitale infrastructuur, dit wil je echt wél weten.
 
 Maarten Vervoorn, CTO bij YaWorks